İsmail AKAR
E-Posta : afyongunfm@hotmail.com
Önümüzdeki hafta asgari ücret açıklanacak. İşçi,işveren ve hükümet temsilcileri arasındaki görüşme hafta başında netleşecek.Tahminim 2020 yılı asgari ücret net 2 bin 333 TL civarında olması.Ülkemizde adı üzerinde emek arz eden işçiye kamu veya özel sektör tarafından alınan bu emeğin en az bedelidir asgari ücret. Bu belirlenen rakamın altında ücret ödemesi yapılamaz.
SADECE GIDA HARCAMASI 2 BİN LİRA
Bu yazımızda işçi ve işveren penceresinden asgari ücreti ele almaya çalışacağız
Bir işveren sadece bir çalışan adına aylık bin 500 lira zorunlu ödeme yapıyor. 2 bin 100 asgari ücret ödemesi ile bir çalışanın işverene maliyeti 3 bin 500 TL kıdem tazminatı ve benzeri giderleri de ele alırsanız bir işçi maliyeti işyerine 4 bin lira.
İşçi tarafından baktığınızda;
TÜİK temsilcileri, asgari ücret tespitinde dikkate alınan, bir işçinin aylık gıda harcama tutarını Asgari Ücret Tespit Komisyonuyla paylaştı.
Bir işçinin aylık gıda harcaması, ağır statüdeki işlerde 2 bin 331 TL, orta statüde 2 bin 86 TL, hafif statüde bin 940 TL olarak hesaplandı.
Ben size meşhur o çay simit örneğini vereyim(17 yıl önce cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan meydanlarda bu hesabı yapmıştı)
5 kişilik bir aile her öğünde sadece çay ve simit yerse.15 çay ve 15 simit eder.
Bir bardak çay 2 lira, bir adet simitte 2 lira. Günlük 60 liradan aylık bin 800 lira.
Geriye kalan ne 300 lira. Bu kalan parayı da bozdur bozdur harca.
AVRUPALI EMEKÇİ BİZİM EMEKÇİ DEN 5 KAT FAZLA KAZANIYOR
Avrupa ülkelerine baktığımızda karşımıza çıkan tablo şöyle;
Avrupa’da aylık asgari ücretin en yüksek olduğu ülke Lüksemburg
Bu ülkede brüt asgari ücret 2 bin 71 Euro.
İkinci sırada bin 656 Euro ile İrlanda var.
Bu ülkeleri Hollanda (1636), Belçika (1594), Almanya (1557), İngiltere (1525) ve Fransa (1521) takip ediyor.
En düşük asgari ücret ise 211 Euro ile Arnavutluk’ta. Bu ülkeyi, Bulgaristan (286), Sırbistan (308), ve Karadağ (331) izliyor. Türkiye bu ülkelerden sonra aylık 422 Euro ile sondan 5. sırada yer alıyor.
Bir başka deyişle Avrupa da yaşayan bir emekçi Türkiye de yaşayan bir emekçi den5 kat daha fazla kazanıyor. Yani sizin beş yılda aldığınız ücreti Lüksemburg da çalışan işçi bir yılda alıyor.
Bir kıyaslama daha yapalım. 2004’te asgari ücretli aylık maaşıyla 17,1 gram altın alabiliyordu. Ancak yıllar içinde asgari ücretlinin alım gücü altın karşısında eridi. Bugün asgari ücretli aylık maaşının tümüyle sadece 7,2 gram altın alabiliyor. Böylece 2005’ten bu yana asgari ücretli maaşından 10 gram altın kaybetmiş oldu. VERGİ YÜKÜ AZALTILMALI Peki, işveren memnun değil, İşçi zaten yarı aç yarı tok. Çözüm ne? Asgari ücret üzerindeki vergi yükü ve SSK ödemeleri azaltılmalı. Yani işveren 2 bin işçisine ödeme yapıyor 2 bin lira devlete. Bir başka anlatımla devlet asgari ücrete ortak olmuş. Diyecekseniz ki devlet bu toplanan vergiler ile kaynak yaratıyor. Bu kaynakta kamu eliyle vatandaşlara dağıtılıyor. Ama kazın ayağı öyle değil. İşte Simit Sarayına verilen para önümüzde. Adamlar “har vurup, harman savurmuş, batırmış” ama devlet bizlerden sağladığı kaynak ile Ziraat Bankası aracılığı ile bu batık firmayı kurtarıyor. Bu ne ilk nede son olacak. Bizlerin kaynakları bir başkalarına peşkeş çekiliyor. Sözün özü hükümetin tercihi ve uyguladığı ekonomik model önemlidir. Emekten yana mı? Sermayeden yana mı? Eğer asgari ücretteki vergi dilimi yüzde 5’lere inerse emekçi daha fazla ücret alacak. Aldığı o ücret piyasaya yansıyacak. Durgun olan piyasa canlanacak. İşveren yük az olduğu için daha fazla istihdam yaratacak. Suriye ve benzeri gibi kaçak işçi çalıştırmaktan uzak olacak. ÜÇ AYRI BAŞKAN ÜÇ AYRI CEVAP Bir fıkra paylaşarak devam edelim yazımıza… ABD Başkanı, İngiltere Başbakanı ve Türkiye Başbakanı bir gün bir toplantıda bir araya gelmişler. Tabii, 3 lider bir arada olur da, sormaz mı gazeteciler? Önce ABD başkanına sormuşlar: - ABD´de bir çalışan ne kadar parayla geçinir? Siz kaç para veriyorsunuz? Başkan cevap vermiş: - Valla ben en az 2000 dolar veririm. 1000 doları ile geçinirler. Geri kalan 1000 doları ne yaparlar, nerede harcarlar, hiç sormam. Gazeteciler aynı soruyu İngiltere Başbakanına da sormuşlar. O da cevap vermiş: - Ben, ortalama 3000 sterlin veririm. Geçinmesi için 2000 sterlin yeterli. Artan 1000 sterlini ne yapar, nerede harcarlar, sormam, beni hiç ilgilendirmez. Her ikisinden bu cevapları alan gazeteciler, aynı soruyu bizim Başkana sormuşlar. - Valla, demiş bizimki, Türkiye´de bir memurun geçinebilmesi için en az 3 bin lira lazım. Ama ben taş çatlasın 2 bin lira veriyorum. Geri kalan bin lirayı nereden bulurlar, nasıl geçinirler hiç sormam. Asgari ücretle yaşamak zor. Hem de çok zor. Ekonomik kriz dönemlerinde yatırım olmadığından işsizlik artar. Çalışan işini kaybetmeden bu zorluklara katlanmak ister. İşsiz ise başını sokacak bir işyeri arayışına girer. Bir yanda 9 milyona yakın asgari ücretli çalışan diğer yanda ise 5 milyonu bulan işsiz. Tarımda sanayi de hizmet sektöründe yeni yatırımların olması lazım. Sürekli tüketen, üretimi azalan ülkeler batar. ÇÖZÜM KARMA EKONOMİ Böylesi ülkelerde emekçi de işverende mutlu olamaz. Üretmek zorundayız. Peki nasıl? Liberal ekonomiyi elimizin tersi ile itmeliyiz… Karma ekonomiye geçmeliyiz. Karma ekonomi sisteminde; insanlara fırsat eşitliği sağlama, kişiyle toplum çıkarı çatıştığında toplum çıkarına öncelik verme, gerektiğinde üretim araçlarının mülkiyetine sınır getirme ve sosyal güvenliği sağlama ilkelerine öncelik verilir. Devlet; ulusal gelirin adaletli dağıtılmasını sağlamaya, tekelleşme girişimlerini önlemeye çalışır ve kamu yararını ön planda tutar. Sistemin araçları, sınırlandırılmış ve yaygın mülkiyetle demokratik planlama ve sosyal devlet düzenidir. Devlet; kaynakların adaletli dağılımına, kalkınmanın sağlanmasına, işsizlik ve enflasyonun önlenmesine çalışır. Kamu girişimciliğiyle özel girişimcilik, ekonomide birlikte yer alır, birbirini destekler. Dünya ulus devlete geri dönüyor. Ulus devletler kendi ulusal çıkarlarını korumak için, kendilerine dayatılan liberal ekonomi modeli yerine karma ekonomi modeline geçmektedirler. Karma ekonomi modelini çok iyi dizayn etmeyi beceren ülkeler, çok da başarılı olacaklardır.
