İsmail AKAR
E-Posta : afyongunfm@hotmail.com
Dün Eylül ayı enflasyon verileri TUİK tarafından açıklandı. Rakamlara baktığımızda 2017 yılından bu yana fiyat artışının yılık olarak ilk kez tek haneli rakamlara indiğini gördük. Bir bu açıklamalara baktık. Birde cebimize… Artık şunu anladık ki ya bunu açıklayanlar bu ülkede yaşamıyor ya da biz başka bir gezgende yaşıyoruz. 9 ayda yüzde 8 artış olmuş Önce verileri paylaşalım. Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) verilerine göre, tüketici fiyatları dokuz ayda yüzde 8.42 yükseldi ve 12 aylık ortalamalara göre artış yüzde 18.27 olarak gerçekleşti. TÜİK verilerine göre, ana harcama grupları itibariyle Eylül ayında tüketici fiyatları endeksinde yer alan gruplardan aylık en yüksek artış yüzde 2.15 ile konut grubunda oldu. Eylül ayında aylık düşüş gösteren grup yüzde 0.6 ile gıda ve alkolsüz içecekler olurken, eğlence ve kültürde yüzde 0.53 ve haberleşmede yüzde 0.07 düşüş görüldü. Tüketici fiyatlarında Eylül’deki yıllık en yüksek artış yüzde 43.86 ile alkollü içecekler ve tütün İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFEde 2019 yılı Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 0.99, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7.95, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.9 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 17.56 arttı. Eylül 2019da endekste kapsanan 418 maddeden; 42 maddenin ortalama fiyatlarında değişim olmazken, 292 maddenin ortalama fiyatlarında artış, 84 maddenin ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşti. Eylül ayında, limon yüzde 24.62 ile fiyatı en çok düşen, yüzde 0.57 ile salça fiyatı en az düşen ürün oldu. Cebimiz yalan söyler mi? Yazının girişinde sormuştuk. Yaşadığımız ile açıklanan rakamlar uyumlu değil. Cebimize baktığımızda: Son bir yıl da elektrik ve doğalgaza yüzde 50’den fazla, akaryakıta yüzde 30, tekel ürünlerine yüzde 60 ve temel gıda maddelerine yüzde 40’a varan zamlar var.Dolar oldu 5.70. Hesaplama nasıl oluyor Şimdi TUİK nasıl buluyor bu rakamları ona bakalım. 2019da TÜFEde 418 madde, 895 madde çeşidine bakıyor.Fiyat derleme periyodu taze meyve-sebze, futbol maçına giriş ücreti, LPG-tüp gaz, seçilmiş gıda ürünleri ve mücevher (altın) fiyatları için ayda 4 kez, kiralar ve ay içi fiyat değişimi az olan ürünler için ayda 1 kez, sigaralar, benzin-mazot fiyatları için günlük, bunların dışında kalan diğer tüm madde çeşitleri için ayın 10. gününü ve 20. gününü kapsamak üzere ayda 2 kez fiyatlara bakıyor.Ve asıl güncelleme sepetini oynuyor.Bazı ürünleri sepetin dışına alıyor bazılarını içeri sokuyor.Bazılarının katsayılarını artırıyor bazılarının ise düşürüyor. Ucuz ise koy sepete Bakın Türkiye İstatistik Kurumunca (TÜİK) güncellenen enflasyon sepetine bu yıl 12 ürün girdi, bir ürün ise sepetten çıkartıldı. Sepete giren ürünler hazır et yemekleri, konserve balık, hazır sütlü tatlılar, dereotu, nane, roka, tere, fındık ezmesi, çocuk elbisesi, evcil hayvanlar için gıda harcamaları, saat ve kadın çantası şeklinde sıralandı. Sepetten çıkartılan ürün anaokulu ücreti oldu. Eğer bu hesaplamayı istediği gibi yapmazsa o TUİK başkanı alınır yerine yapanı konur. Çok bildik bir söz geldi aklıma… Yalanlar üç türlüdür... Yalın yalan. Kuyruklu yalan. Ve istatistik…
