Kadim Değer: Adalet
(13 Medeniyet’ten Misallerle)
Tarihin en başından bugüne devam eden ve mülkün temeli olan adalet asli değer olarak ön plan çıktı.
Adalet üzere oldukları sürece devletler/milletler ayakta kaldı, ondan ayrıldıklarında yıkıldılar.
Küfür devam etti belki ama zulüm asla! Teferruatta değişiklikler oldu belki, ama öz hep aynıydı, adil olan yoluna devam etti, zulmeden kısa sürede battı.
Bu kuralın en çarpıcı örneği ehli beyt ve mevali diye horladıkları diğer Müslüman milletlere zulümde çok ileri giden Emevi’lerin bir devlet için komik rakam olan 89 yılda yıkılmalarıdır.
“Geçmişler geleceğe, bir su damlasının bir su damlasına benzediğinden daha çok benzer.” (İbn Haldun)
“Aynı ırmakta iki defa yıkanamazsınız.” (Herakleitos)
1.Sümer ve Akkad’lardan…
“Güneş tanrısı Samaş’ın hakça kanunlarıyla ülkemizde adaleti gerçekleştirdim. Memlekette adaleti tesis ettim; öksüz, zengine teslim edilmedi; dul kadın, kuvvetli adama teslim edilmedi!..”
(Urnammu, M.Ö. 2111-2094)
2.Babil’den…
“Memlekette haksızlıkları kaldırmak ve zayıfı kuvvetliye ezdirmemek için bu kanunları taş bir sütuna yazdırıp, herkes görmesi için Marduk tapınağına diktirdim, hakkı yenilmiş ve şikayeti olan kimse, adaletin kralı olan benim diktirdiğim yazılı stel üzerindeki bu kanunnamemi okusun da ona göre hakkını arasın, kalbi ferahlasın.”
(Hammurabi, M.Ö. 1793-1750)
3.Assur’dan…
“Eğer bir adam, komşu tarlanın sınırını ihlal ederek onun arazisinin bir kısmını kendisininkine katarsa, suçlanıp ispat edildiğinde, ihlal ettiği tarlanın 1/3’den fazlasını tazminat olarak verecek, bir parmağı kesilecek, yüz değnek vurulacak, bir ay süreyle kral angaryasında çalışacaktır.” (B/V/13)
4.Hitit’den…
“Ülkenin hukuk sorunlarıyla ilgili karar verecek olan sen, kararını iyi ver. Ekmek ve bira uğruna, (kararlarını) onun (suçlunun) hanesi, biraderi, karısı, bir aile üyesi, sülalesi, hısım ya da dostları lehine çevirme. Karar veremediğin bir davayı efendin kralın önüne getir ki kararı kral versin. Hangi kente dönerseniz dönün, kentin bütün insanlarını toplayınız. Her kimin bir davası varsa, karar veriniz ve onu memnun ediniz. Eğer bir kölenin, veya hizmetkarın veya yaşlı bir kadının davası varsa, hakkında karar veriniz ve onu memnun ediniz. Basit bir davayı zorlaştırmayınız. Zor bir davayı da basitmiş gibi göstermeyiniz. Doğru olanı yapınız.”
(Hitit Kralı II. Tuthaliya, M.Ö. XIV. Asır)
5.Mısır’dan…
“Dikkat et!... Bak ne sorulanın tarafını tut ne de insanları köle hakline getir!.. Yukarı ve Aşağı Mısır’dan bir şikayetçi geldiği vakit, her şeyin kanuna göre yapılmasına ve herkesin hakkını elde etmesine nezaret etmek sana aittir. …Şikayetçiye cevap verirken kanun ve kaidelere göre hareket et, bir Sar için emniyettir. Hükmedilen adam ‘benim hakkım verilmemiştir’ dememeli. …Allah’ı seven adaleti yerine getirendir. Allah’ın nefret ettiği şey bir tarafı iltizam etmektir, buna göre hareket et, seni bilene ve bilmeyene aynı gözle bak.”
(Göreve yeni atanan bir vezire Firavun’un yaptığı nasihatten)
6.İbraniler’den…
“Seni Mısır diyarından, esirlik evinden çıkaran Tanrı’n Yahova benim. Karşımda başka ilâhların olmayacaktır. Kendin için oyma put, yukarıda göklerde olanın yahut aşağıda yerde olanın yahut yerin altında sularda olanın hiç sûretini yapmayacaksın; onlara eğilmeyeceksin ve onlara ibadet etmeyeceksin. Cumartesi gününü takdis etmek için onu hatırında tut. Altı gün işleyeceksin ve bütün işini yapacaksın, fakat yedinci gün Tanrı’n Rabb’e sebttir, sen ve oğlun ve kızın, kölen ve câriyen ve hayvanların ve kapılarında olan garibin hiçbir iş yapmayacaksınız. Babana ve anana hürmet et, ta ki Tanrı’n Rabb’in sana vermekte olduğu toprakta ömrün uzun olsun Katletmeyeceksin. Zina etmeyeceksin. Çalmayacaksın Komşuna karşı yalan şahitlik etmeyeceksin Komşunun evine tamah etmeyeceksin; komşunun karısına yahut kölesine yahut câriyesine yahut öküzüne yahut eşeğine hiçbir şeyine tamah etmeyeceksin.”
(Çıkış/Tesniye)
7.Hind’den…
İnsanlar düşüncesiz ve tutarsızdır ve yalnız kendilerini düşünür.
Yine de sen onları sev!..
Eğer iyi şeyler yaparsan, insanlar seni art niyetli, bencil olmakla suçlayacaklardır.
Fakat yine de sen iyi şeyler yap!..
Eğer başarılı olursan sözde dostlar ama gerçek düşmanlar kazanırsın.
Fakat yine de sen başarılı ol!..
Bugün yaptığın iyi şeyler yarın unutulacaktır.
Fakat yine de sen iyi şeyler yap!..
Dürüstlük ve açık yüreklilik seni savunmasız yapacaktır.
Fakat yine de sen dürüst ve açık yürekli ol!..
Büyük düşünen büyük adamlar küçük düşünceli küçük adamlar tarafından yere çarpılır.
Fakat yine de sen büyük düşün!..
İnsanlar güçsüzlerin yanında görünmeyi severler ama, sadece güçlülerin peşinden giderler.
Fakat yine de sen güçsüzler için uğraş ver!..
Yıllarca emek verdiğin oluşturduğun yapıt bir gecede yıkılabilir.
Fakat yine de sen yapıcı ol!..
İnsanların gerçekten yardıma gereksinimleri vardır, ama onlara yardım edersen senden kötüsü olmaz.
Fakat yine de sen insanlara yardım et!..
Sahip olduğun en güzel şeyleri dünyaya versen bile insanlar senin dişlerini sökeceklerdir.
Fakat yine de sen sahip olduğun güzel şeyleri dünyaya vermeye devam et!..
(Karma, Hind Felsefesi, çev. H. Pekin)
8.Türkler’den…
“Beyler memleketi tanzim ve idare etmek, halkı düzene sokmak için atanmışlardır. “Ey hükümdar! Sen bugün bir hekimsin, halkın ise sana muhtaç olmanın hastasıdır. Eğer sen bunlara ilâç vererek tedavi etmezsen, halk için bir hayat felâketi olursun. Tanrı bunu yarın sana sorar; orada kendini kurtaracak cevabı hazırla. Sen her vakit doğrulukla hükmet, beylik kanun ile ayakta durur. Ey Bey! Gücün yettiği kadar kanunu tatbik et ve halkın hakkını vermeye çalış. Benim bu kanunum hangi memlekete erişirse, o memleket -baştan başa taşlık ve kayalık dahi olsa- hep düzene girer. Kanun sudur, akarsa nimet yetişir. Ey hakim! Memlekette uzun müddet hüküm sürmek istersen, kanunu doğru yürütmeli ve halkı korumalısın. Kanun ile ülke genişler ve dünya düzene girer.”
(Kutadgu Bilig’den)
9.Çin’den.
Unutma ki, kanun insanlar içindir, insanlar kanun için değil!.. Onun için erdemli bir yasa düzenleyici ve uygulayıcısı, içgüdüleriyle hareket eden hayvanlarla değil, insani duyarlılıklara sahip varlıkla ilgili meselelerle meşgul olduğunu hiçbir zaman aklından çıkarmamalıdır…
(Li Ki-Külliyatından, M.Ö. 12. Asır)
“Biz yöneticiler adil olmayan davranışlarımızdan dolayı Göğe karşı sorumluyuz. Benim işlediğim suçlar yüzünden halkımı cezalandırma; halkımın işlediği suçları bana yükle!..
(Kral Tang, Konfüçyüs, Konuşmalar, 86)
10.Eski Yunan’dan…
“Yargı, hak ile haksızlığı ayırmadır.”
(Aristoteles, Nikomakhos’a Etik, 1133a)
“Mahkemeleri yolunca kurulmamış devlet, devlet olmaktan çıkar.”
(Platon, Yasalar VI. 766d.)
11.Roma’dan…
“Roma’da adaletin temsilcisi “Justitia” alır. Romalılar, tanrıçanın, adaletli bir yargılama yapabilmesi için, gözlerinin kapalı olması ve karşısındakini görüp etkilenmemesi gerektiğini düşünmüşler. Hukuk ve adalet ile birlikte anılan Jusitita, daha çok ahlaki değerlerle güçlendirilmiş bir adalet anlayışını betimlemektedir. Justitia’nın sol elindeki terazi destek ve muhalefet gücünü, sağ elindeki iki ucu keskin kılıç ise akıl ve adalet gücünü simgelemektedir. Justitia’nin modern ikonası mahkeme salonlarında da kullanılmaktadır. Gözlerindeki bağ objektifliği simgeler; korku ya da taraf hislerine sahip olmadan, tarafsız ve kimliksiz objektif olmak demektir.”
12.Araplar’dan…
“Allah’a and olsun ki Mekke şehrinde birine zulüm ve haksızlık yapıldığı zaman hepimiz, o kimse ister iyi ister kötü ister bizden ister yabancı olsun, kendisine hakkı verilinceye kadar tek bir el gibi hareket edeceğiz; deniz süngeri ıslattığı ve Hira ile Sebîr dağları yerlerinde kaldığı sürece bu yemine aykırı davranmayacağız ve birbirimize malî yardımda bulunacağız” (Hilfü’l-fudûl’dan, Süheylî, II, 73)
13.İslam’dan…
“Muhakkak ki Allah adaleti, iyilik yapmayı, akrabaya/yakınlara bakmayı emreder; ahlaksızlığı/hayasızlığı, fenalığı ve azgınlığı da yasaklar. İyice anlayıp tutasınız diye size öğüt verir.”
(Kur’an-ı Kerim, Nahl, 16/90)
“Ey insanlar! Biliniz ki rabbiniz birdir, atanız da birdir. Bütün insanlar Âdem’den gelmiş, Âdem de topraktan yaratılmıştır. Arap’ın Arap olmayana, Arap olmayanın Arap’a, beyazın siyaha, siyahın da beyaza hiçbir üstünlüğü yoktur. Allah katında üstünlük ancak takvâ iledir. …Câhiliye devrindeki her türlü ribâ kaldırılmıştır, ayağımın altındadır. Câhiliye devrinin kan davaları da kaldırılmıştır. …Kadınlar hususunda Allah’tan korkun ve onlara en iyi şekilde davranın. … Yöneticilerinize Allah’ın kitabına uydukları sürece itaat edin. …Bugün şeytan sizin şu topraklarınızda yeniden saltanat ve nüfuz kurma ümidini ebediyen kaybetmiştir. Fakat size yasakladığım şeyler dışında küçük gördüğünüz şeylerde şeytana uyarsanız bu da onu sevindirir ve cesaret verir. Sakın zulmetmeyin. Herkes ancak kendi işlediği suçtan sorumludur. Baba oğlunun, oğul da babasının suçundan sorumlu tutulamaz. Benden sonra küfre ve sapkınlığa düşüp birbirinizin boynunu vurmayın. Benden sonra hiçbir peygamber gelmeyecektir. Ey müminler! Size iki emanet bırakıyorum. Onlara sımsıkı sarıldığınız takdirde bir daha asla yolunuzu şaşırmazsınız. Bunlar Allah’ın kitabı Kur’an’la, Peygamberinin sünnetidir.”
(Hz. Muhammed (s.a.v.), Veda Hutbesi’nden)
Gerçek ve tüzel kişiliklerinin yaşarken hak ve adaleti üzerine yaşama çabaları; ilk insandan itibaren zor ve çileli olsa da “şerefli ve haysiyetli temiz bir hayat için” en önemli zarurettir.
Annelerimizden çırılçıplak doğup kundağa sarılarak geldiğimiz şu ihtiyar dünyadan, çırılçıplak olarak kefene sarılarak yaratıldığımız diğer anamız toprağa döneceğiz.
Geriye sadece temiz bir kalp, birkaç güzel amel, söz, yazı, gülümseme, dua (...) kalacak, bırakabilirsek! Hayırlı bayramlar!
İNGİLİZCESİ
Ancient Value: Justice
(With Examples From 13 Civilizations)
Justice, which has been continuing from the very beginning of history and which is the foundation of property, came to the fore as the primary value.
States / nations survived as long as they were about to justice, and when they left it, they collapsed.
Perhaps the swearing continued, but the persecution never! There have been changes in details, but the essence was always the same, the just continued on its way, it sank in a short time without persecution.
The most striking example of this rule is the collapse of the Umayyads, who went too far in the persecution of other Muslim nations that they snore as the people of the bait and mawali, in 89 years, which is a funny figure for a state.
"The pasts are more like the future than a drop of water is like a drop of water." (Ibn Khaldun)
"You cannot bathe twice in the same river." (Heraclitus)
1. From Sumer and Akkad ...
"I have done justice in our country with the fair laws of the sun god Samaş. I established justice in my country; orphans were not handed over to the rich; the widow was not handed over to the strong man! .. "
(Urnammu, 2111-2094 BC)
From Babylon ...
“In order to abolish injustice in the country and not to crush the weak and the strong, I have these laws dictated on a stone column and erected in the temple of Marduk for everyone to see. The person whose right is defeated and who has complaints, the king of justice, should read this law on the stele I have erected, so he can seek his right according to him, and his heart will be relieved. "
(Hammurabi, 1793-1750 BC)
3. From Assur ...
"If a man breaks the boundary of the neighboring field and adds part of his land to his own, when proven and accused, he will pay more than 1/3 of the field he violated, as compensation, one finger will be cut off, a hundred staffs will be shot, he will work for the king's chore for a month." (B / V / 13)
From the 4th Hitit ...
“You are the one who will decide on the legal problems of your country, make your decision well. For the sake of bread and beer, do not make (decisions) in favor of his (criminal's) household, brother, wife, family member, family, kinsman, or friends. Bring a case that you cannot decide before your master, so that the king will make the decision. Whichever city you return to, gather all the people of the city. Decide whoever has a case and please him. If there is a case of a slave, or a servant, or an old woman, decide on it and please her. Do not make a simple case difficult. Do not make a difficult case seem simple. Do the right thing. "
(Hittite King Tuthaliya II, XIV century BC)
5. From Egypt ...
"Be careful! ... Look, neither take the side of the questions, nor bring the people to the right of slaves! .. When a complainant comes from Upper and Lower Egypt, it is yours to supervise that everything is done according to the law and everyone gets their rights. … When responding to the complainant, act according to the laws and rules, it is safety for a Sar. The ruled man should not say "my right has not been given." … Whoever loves Allah is the one who does justice. What Allah hates is to pay a tax on one side, act accordingly, look at those who know you and those who do not know you with the same eyes. "
(From the advice of the Pharaoh to a newly appointed vizier)
6. From the Hebrews ...
“I am God, God who brought you out of the land of Egypt, the house of slavery. You will not have any other gods before me. Carved idol for yourself, you will not make any image of what is in the heavens above, or what is on the ground below, or what is in the waters under the earth; you will not bow to them and you will not worship them. Remember it to sanctify Saturday. Six days you will work and do all your work, but the seventh day is sabbath to the Lord of God, you and your son and daughter, slave and congregator, and animals and the odd one at their gates, will not do anything. Respect your father and mother, so that your life may be long in the land that God has given you, you will not slaughter. You will not commit adultery. You will not steal. You will not bear false witness against your neighbor. You will not tolerate your neighbor's house; You will not tolerate anything to your neighbor's wife or his slave or his wife or his ox or donkey. "
(Exit / Deuteronomy)
From 7.Hind ...
People are inconsiderate and inconsistent and think only of themselves.
Still love them! ..
If you do good things, people will accuse you of being malicious, selfish.
But still do good things! ..
If you succeed, you will win so-called friends but true enemies.
But still be successful! ..
The good things you do today will be forgotten tomorrow.
But still do good things! ..
Honesty and frankness will make you vulnerable.
But still be honest and open-hearted! ..
Big-thinking big guys are hit by little thoughtful little men.
But still think big! ..
People like to appear next to the weak, but they only go after the strong.
But still you work for the weak! ..
The work you have created for years can be destroyed in one night.
But still be constructive! ..
People really need help, but if you help them, it doesn't get worse than you.
But still you help people! ..
People will rip your teeth even if you give the world the best things you have.
But still continue to give the good things you have to the world! ..
(Karma, Hindi Philosophy, trans. H. Pekin)
8. From Turks ...
“The gentlemen have been appointed to regulate and govern the country and to regulate the people. "O ruler! You are a doctor today, and the people are sick of needing you. If you do not medicate them, you will be a life disaster for the people. God asks you this tomorrow; prepare the answer that will save yourself there. You always rule with the righteousness, you stand with the principality law. O Bey! Apply the law as much as you can and try to give the people their due. Whichever country this law reaches, that country-even if it is rocky and rocky throughout- will always be in order. Law is water, if it flows, blessing will grow. O judge! If you want to rule in your country for a long time, you must enforce the law correctly and protect the people. With the law, the country expands and the world gets in order. "
(From Kutadgu Bilig)
9. From China.
Remember that the law is for the people, not the law! .. For him, a virtuous lawmaker and enforcer should never forget that he is concerned with matters of human beings, not with animals acting by instincts.
(From the Li Ki-Collection, 12th Century BC)
“We managers are responsible to Heaven for our unfair behavior. Do not punish my people for the crimes I have committed; Upload the crimes of my people to me! ..
(King Tang, Confucius, Conversations, 86)
10. From the ancient Greek ...
"Judgment is the separation of right and injustice."
(Aristotle, Nicomachean Ethics, 1133a)
"A state that has not been established by its courts ceases to be a state."
(Plato, Laws VI. 766d.)
11. From Rome ...
"The representative of justice in Rome takes" Justitia ". The Romans thought that in order for the goddess to be able to judge fairly, her eyes should be closed and she should not be influenced by the other person. Mentioned together with law and justice, Jusitita describes an understanding of justice strengthened with moral values. The scales in the left hand of Justitia symbolize the support and opposition power, and the double-edged sword in the right hand symbolizes the power of reason and justice. The modern icon of Justitia is also used in courtrooms. The ligament in his eyes symbolizes objectivity; It means to be objective without fear or partisanship, neutral and without identity. "
12. From the Arabs ...
"By Allah, when someone is persecuted and injured in the city of Mecca, we will all act like one hand, whether that person is good or bad, or a stranger from us, until he is given his right; As long as the sea sponge is wetted and the mountains of Hira and Sebîr remain in their places, we will not act against this oath and we will provide financial assistance to each other. ”(From Hilfü'l-fudûl, Süheylî, II, 73)
13. From Islam ...
“Surely Allah orders justice, doing good and looking after relatives / relatives; It forbids immorality, evil and cruelty. He advises you that you will understand and hold on well. "
(The Holy Quran, An-Nahl, 16/90)
"O people! Know that your lord is one and your ancestor is one. All human beings came from Adam, and Adam was created from soil. Arab has no superiority over non-Arab, non-Arab over Arab, white over black, and black over white. Superiority in the sight of Allah is only through taqwa. … All kinds of ribas in the age of Jahiliyya have been removed, they are under my feet. The blood feuds of the Age of Ignorance were also abolished. … With regard to women, fear God and treat them in the best way possible. … Obey your rulers as long as they obey God's book. … Today, the devil has forever lost hope of reigning and gaining influence in your lands. But if you obey the devil in things you deem underestimate except the things I forbid, it will make him happy and encourage him. Do not persecute. Everyone is only responsible for their own crime. The father cannot be held responsible for the crime of his son, and the son for the father's crime. Do not fall into disbelief and perversion and hit each other's necks after me. No prophet will come after me. O believers! I leave you two relics. If you hold on to them, you will never go wrong again. These are the Sunnah of God's book, the Quran, and the Prophet. "
(Prophet Muhammad (s.a.w.) from the Farewell Sermon)
Efforts of real and legal persons to live on their rights and justice while living; Although it has been difficult and painful since the first man, it is the most important necessity for “a clean life with dignity and dignity”.
We will return to the earth, our other mother we were created from, from this old world where we were born naked from our mothers and embraced swaddled.
Only a clean heart, a few good deeds, words, writing, smile, prayer (...) will remain, if we can leave!
Happy holidays!
