Kişiliklerinin oluşum evrelerinde çocuklar anne ve babalarını rol model alıyor. Çocuklar kişisel gelişim yolculuklarında çoğunlukla ebeveynlerinden ve yakın çevredeki kişilerden etkileniyor.
Ailelerin bu hassas dönemde çocuklara örnek davranışlar sergilemesi, doğru bir yönlendirmede bulunması çocukların psikolojisi açısından büyük önem taşıyor.
Çocuk yetiştirirken bazı önemlikaideler vardır .
Bunlardan biri çocuğu sözlerle eğitmek yerine, davranışlarla eğitmektir. Çocukta davranış, “ebeveyn modeli” ile şekillenir.
Kız çocuklar annelerini, erkek çocuklar ise babalarını rol model alırlar. Bir kız çocuğunun hayatındaki ilk erkek babasıdır ve kız çocukları, bir başka erkekle nasıl iletişim kuracaklarını babası ile kurduğu ilişki ile öğrenir.
Erkek çocukları ise babası annesine nasıl davranıyorsa bir başka kadına nasıl davranacağını öğrenir, ebeveynini taklit eder.
Çocuklar sadece ebeveynlerini değil çevresindeki aile yakınlarını, çizgi film karakterlerini veya televizyonda izlediği ünlü kişileri de rol model alabilir; onlar gibi konuşmak, giyinmek, yaşam tarzlarını kendi hayatında uygulamak onları taklit etmek isteyebilir.
Bunlar çocuğun kişilik gelişiminin şekil alması yönünde etkilidir. Çocuk anne-babadan ve çevresinden örnek aldığı davranışları, ilerleyen zamanlarda kendisi de uygular. Oyunlarına, davranışlarına ve sonunda da karakterine yansır.
Çocuk tutarlı bir ebeveyn ister. “Dediğimi yap, yaptığımı yapma”sözü yaptıkları ve söyledikleri çelişen kişilerin kullandığı bir tavsiye sözüdür.
Ebeveynler çocuklara direk söylemeselerde dolaylı olarak böyle bir yönlendirme yapabilmektedirler.
Ebeveyn kolanın zararlarından bahsedip kendisi kola içerken çocuğuna ayran vermesi durumunda çocuğun gözünde ayran ceza olur, kitap okumanın öneminden bahsedip kendisi televizyon izlemesi ve çocuğuna kitap oku demesi durumunda çocuğun gözünde kitap ceza olur, kendisi telefon ile uğraşıp çocuğu ısrarla yatağa göndermesi durumundaçocuğun gözünde uyku ceza olur.
Bu sebeple sözlerimizle değil, davranışlarımızla tutarlı olalım.
Çocuklar çok iyi gözlemcidir. Sorgular ve anlamaya çalışır. Mesela ebeveyn eve gelen misafire “Biraz daha kalın” der ve arkalarından “hala gitmediler “dediğini duyarsa çocuk iki yüzlülüğü anlar ya da anne-babanın yardıma muhtaç bir canlıya destek olduğunu görürse merhameti anlar.
Sonuç olarak çocuklarımızda onaylamadığımız davranışlar varsa önce kendimizi, yakın çevresini ve izlediklerini gözden geçirmeliyiz.
Kişilik gelişim süreçlerinde onları yoğurmak, şekil vermek ebeveynler olarak elimizdedir. Davranışlarımızla örnek bireyler olarak geleceğimizi birlikte şekillendirelim.
