M.Ö. 3000 yıl önce Mısır’da bulunan yazıtlarda, satranca benzer bir oyunun oynandığı aktarılmaktadır.
Günümüz satrancına çok benzer şekliyle satranç 570 yılında Hindistan’da ortaya çıktı ve Hintliler bu oyuna ”Çaturanga” dediler. Satranç ile ilgili ilk yazılı belgeler Hindistan'dan kalmadır. (Muret, Satranç Tarihi) 1913.
625 yılında Pers’lere ulaştı ve onlar “Çatrang” adını verdiler. Pers’lerden Arap Yarımadasına geçti.
8. yüzyılın başında Müslüman Arapların İspanya’yı fethi ile satranç Avrupa ülkelerine yayıldı.
Kurallarından değişme ve gelişmeler olan satranç için ilk turnuva 1851 yılında Londra’da düzenlendi.
1924 yılında Hollanda Lahey’de FIDE (Uluslararası Satranç Federasyonu) kuruldu.
Bizim tarihimizde satranç ile ilgili yazma eselerler mevcuttur.
Bunlardan en meşhuruFatih Sultan Mehmet’in talebi üzerine yazılan Seferihisarlı İsmail Şaban'a ait "Satranç Name-i Kebir" kitabıdır.
III. Ahmet 1726 yılında Polonya kıralı I. Stanislav'a satranç takımı hediye etmiştir, bu takım Krakov müzesindedir.
1769'da Macar Baron Kempelen tarafından yapılan, Abd'den Çin'e dünyanın her bölgesinde zamanın ileri gelenleriyle maç yapan, masada balmumu ile bir Osmanlı Askeri’nin olduğu ilk satranç bilgisayarına “Türk” ismi verilmiş ve Avusturya İmparatoriçesi Maria Theresa’ya hediye edilmiştir.
Bu satranç otomatı 1783’de Avusturya İmparatoru Joseph, 1725’de Büyük Frederik, 1809’da Napolyon ile maç yaptı. 1838’de Havana, 138’de Philadelfiya’ya götürülüp Çin müzesinde sergilendi. 1854 yılı 7 Mayısta çıkan yangında tamamen yandı.
Cumhuriyetin kurulmasıyla satranca verilen önem artmış ve askeri okullarda ders olarak okutulmuştur.
1954 yılında TSF (Türkiye Satranç Federasyonu) kurulmuş ve ülke genelinde yayılması ve gelişmesi hızlanmıştır.
Türkiye’de şu an; Süper, 1 ve 2. Olmak üzere 3 ligde sürekli, küçükler ve yıldızlar olarak ta turnuva şeklinde müsabakalar devam etmektedir.
Satrancın faydalardan birkaçını şöyle sıralayabiliriz:
1 - Kötü alışkanlıklar edinilmesine engel olur.
2 - Planlı hareket etmenin önemini ve gerekliliğini kavratır.
3 - Süratli, doğru ve çabuk düşünebilmeye yardımcı olur, olaylara doğru yorumlarla yaklaşabilme yeteneklerini geliştirir.
4 - Kişiliği ve karakteri olumlu yönde etkiler ve geliştirir.
5 - "Kendine güven" duygusu aşılar ve bunu geliştirir.
6 - Kendi güç ve yeteneklerini daha iyi tanıyarak, bireysel güç ve yetenekleri açığa çıkarmaya ve bireysel doğru kararlar alabilmeye yardımcı olur.
7 - Dikkatini tek konu üzerinde yoğunlaştırabilme alışkanlığı kazandırır.
8 - Diğer ders konularının daha iyi anlaşılıp kavramasına yardımcı olur. Bilimselliği ön plana alarak araştırmalar yapmaya yönlendirir.
9 - Konulara karşı şüpheci yaklaşımı benimsetir, onları ezberci zihniyetten arındırır.
10 - Kişileri düşünen, araştıran, yargılayan varlıklar haline getirir ve yaratıcılıklarında özgür bırakan bir ortam hazırlar.
11 - Başarıya ancak ve ancak sistemli ve disiplinli bir çalışmayla varılabileceğini gösterir.
12 - Mücadeleci bir ruh yapısına sahip olmanın gerekliliğini benimsetir.
13 - Başarısızlıklar karşısında yılmamayı, başarı için daha da çok çalışmanın gerekli olduğunu öğretir.
14 - Başarılardan büyük hazlar duyarak daha da başarılı olmaya yönlendirir.
15 - Yepyeni hedefler göstererek bu yeni hedefler doğrultusunda isteklendirme sağlar.
16 - Kişilerin olumsuz bir yönünü, eksikliğini veya bir davranış bozukluğunu hızlıca ortaya çıkarır.
17 - Kurallara uymayı, dostça oynamayı, kaybetmeyi kabullenmeyi, kazananı kutlamayı öğretir.
18 - Yakın dostluklar kurup daha çok sosyalleşmeye ve sosyal yaşamının zenginleşmesine yardımcı olur.
19 – Satranç tahtasındaki sınırsız ihtimaller çocuğun zihninde sınırsız bir âlemi, sınırsız bir yaratıcıyı ve kendi sahip olduğu sınırsız zihin kapasitesini öğretir, ufuk sınırlarını yıkar.
Özellikle çocukların zihinsel gelişimi, zaman yönetimi, strateji kurma, sabır ve dikkat melekesini gelişimi açısından satranç çok faydalıdır.
“Satranç, bir sivrisineğin banyo yaptığı, kocaman bir filin ise boğulduğu denize benzer.” (Hind Atasözü)
"Satranç bilgeliğin ölçüsüdür." (Johann Wolfgang von Goethe)
"Satranç tahtası insan zihninin jimnastik salonudur." (BlaisePascal)
“Satranç büyük hayatın küçük modelidir.” (EvgeniVaikuov)
“Satranç bir tür yaşam, yaşam bir tür satrançtır.” (Benjamin Fraklin)
“Ben satranç sayesinde kendimi eğittim.” (Alexander Alekhin)
“Satranç, bir analiz sanatıdır.” (Mihail Botvinnik)
“Satranç, aklın jimnastiğidir.” (ShawnDecker)
"Tek bir kötü hamle kırk iyi hamleyi boşa çıkarır." (Albert Horowitz)
Satrancın ufkumuza katkısına dair bir misalle konuyu bağlamak isterim.
Satrancın hayatla irtibatı üzerine sayısız misal verilebilir. Biz bir verelim siz kıyaslayın ve çoğaltın; zira yerimiz dar.
İyi oyuncuların yaptığı gambit (taş feda ederek –bu bazen en değeli vezirde olabilir- strateji oluşturup rakibi mecburi hamlelere zorlayıp mat etme) yaklaşımı İslam’ın emri infakla direkt açıklanabilir.
Orada usta oyuncu oyunu kazanmak için nasıl taşlarından fedakârlık yapıyorsa; insan Allah rızası, iffet, aile kurumu, şeref, haysiyet, kişilik ve karakterini muhafaza gibi değerli sonuçlar için dünyadaki para, mal, makam, şan, şöhretv.b. geçici taşları feda edebilmelidir.
“Sevdiğiniz (kıymet verdiğiniz ve önemsediğiniz) şeylerden infak etmedikçe gerçek iyiliğe asla erişemezsiniz.” (Al-i İmran, 3/92)
Chess is morethan a game.
B.C. Intheinscriptionsfound in Egypt 3000 yearsago, it is statedthat a gamesimilartochesswasplayed.
Muchliketoday'schess, chessemerged in India in 570, andtheIndianscalledthisgame "Chaturanga". ThefirstwrittendocumentsaboutchessarefromIndia. (Muret, History of Chess) 1913.
In 625, it reachedPersiansandtheycalled it "Catrang". ItpassedfromPersiatotheArabianPeninsula.
At thebeginning of the 8th century, withtheconquest of SpainbytheMuslimArabs, chessspreadtoEuropeancountries.
Thefirsttournamentforchess, which had changesanddevelopments in itsrules, washeld in London in 1851.
In 1924, FIDE (International ChessFederation) wasestablished in TheHague, Netherlands.
Therearemanuscriptsaboutchess in ourhistory.
Themostfamous of these is thebook "Chess Name-i Kebir" by Seferihisarlı İsmail Şaban, written at therequest of Fatih Sultan Mehmet.
III. Ahmet gave a chess set tothePolishkingStanislav I in 1726, which is in the Krakow museum.
ThefirstchesscomputerbuiltbytheHungarian Baron Kempelen in 1769, with an Ottomansoldier on thetablewithwax on thetable, whichplayedwiththenotables of theworldfromthe USA toChina, wasnamed as "Turk" andpresentedtotheAustrianEmpress Maria Theresa. .
ThischessmachineplayedwiththeAustrianEmperor Joseph in 1783, Frederikthe Great in 1725, andNapoleon in 1809. Itwastakento Havana in 1838 andPhiladelphia in 138 andexhibited in theChinesemuseum. Itwascompletelyburned in the fire thatbrokeout on May 7, 1854.
Withtheestablishment of theRepublic, theimportancegiventochessincreasedand it wastaught as a lesson in militaryschools.
In 1954, TSF (TurkeyChessFederation) wasestablishedand has acceleratedthespreadanddevelopment of thecountry in general.
Currently in Turkey; In 3 leagues, Super, 1st and 2nd, thecompetitionscontinue in the form of tournaments as minorsandstars.
We can listsome of thebenefits of chess as follows:
1 - Itpreventstheacquisition of badhabits.
2 - Understandstheimportanceandnecessity of plannedaction.
3 - Helpstothinkquickly, accuratelyandquickly, improvestheirabilitytoapproacheventswithcorrectinterpretations.
4 - Affectsandimprovespersonalityandcharacterpositively.
5 - Itinstills a sense of "self-confidence" anddevelops it.
6- Ithelpstorevealindividualstrengthsandabilitiesandtomakeindividualrightdecisionsbyknowingtheirownstrengthsandabilitiesbetter.
7 - Itgivesyouthehabit of concentratingyourattention on a singlesubject.
8 - Ithelpstounderstandandcomprehendotherlessontopicsbetter. Itdirectstheresearchbyputtingthescientific in theforeground.
9 - Itmakesthemadopt a skepticalapproachtowardsthesubjects, andcleansthemfromtherotemindset.
10 - Itturnspeopleintothinking, researching, judgingbeingsandprepares an environmentthatfreesthem in theircreativity.
11 - Itshowsthatsuccess can only be achievedthroughsystematicanddisciplinedwork.
12 - Adoptsthenecessity of having a strugglingspirit.
13 - Itteaches not togiveup in theface of failuresandthat it is necessarytoworkevenharderforsuccess.
14 - He enjoysthesuccessanddirectshimto be evenmoresuccessful.
15 - Byshowingbrandnewgoals, it providesmotivation in linewiththesenewgoals.
16 - Quicklyreveals a negativeside, deficiencyor a behaviordisorder of people.
17 - Itteachestoobeytherules, toplayfriendly, toacceptlosing, tocelebratethewinner.
18 - Ithelpstoestablishclosefriendshipsandtosocializemoreandtoenrichthesocial life.
19 - Theunlimitedpossibilities on thechessboardteachthechild'smind an unlimitedrealm, an unlimitedcreatorand his ownunlimitedmentalcapacity, destroyingthelimits of thehorizon.
Chess is particularlyusefulforchildren'smentaldevelopment, time management, strategizing, patienceandattentionskills.
"Chess is likethebath of a mosquitoandthesea of a hugeelephant." (HindProverb)
"Chess is themeasure of wisdom." (Johann Wolfgang von Goethe)
"ChessChess is thegymnasium of thehumanmind." (Blaise Pascal)
"Chess is thelittle model of thebig life." (EvgeniVaikuov)
"A Chess is a kind of life, a life is a kind of chess." (Benjamin Fraklin)
"I educatedmyselfthankstochess." (Alexander Alekhin)
"Chess is an art of analysis." (MikhailBotvinnik)
"Chess is thegymnastics of themind." (ShawnDecker)
"Onebadmovenegatesfortygoodmoves." (Albert Horowitz)
I wouldliketo link thesubjectwith an example of chess'scontributiontoourhorizons.
Numerousexamples can be given on theconnection of chesswith life. Let us giveyou a comparisonandmultiply; becauseourplace is narrow.
Thegambitapproachmadebygoodplayers (making a strategybysacrificing a piece - sometimesthemostvaluablequeen - andforcingtheopponenttomakeforcedmoves) can be directlyexplainedbytheorder of Islam.
There, just as themasterplayersacrifices his stonestowinthegame; Forvaluableresultssuch as humanconsent, chastity, familyinstitution, honor, dignity, preservation of personalityandcharacter, money, property, authority, glory, fame, etc. intheworld. must be abletosacrificetemporarystones.
"Youwillneverachievetruegoodnessunlessyouspend on whatyoulove (thatyouvalueandcareabout)." (Al-i Imran, 3/92)
