Sosyal medya; son yıllarda 7’den 70’e hayatın vazgeçilmezi.Paylaşılan yazılar, resimler, yorumlar, beğenmeler, eleştiriler, kalpler. Beğeni sayısını yetersiz bulup arkadaş çıkaranlar, istediği yorumları göremeyince günü zehir olanlar ve daha birçok örnek. Sabah uyandığımız andan itibaren akşam yattığımız ana kadar;
SANAL YAŞIYORUZ SANAL
Gelişen teknoloji ile birlikte birçok yeni platform hayatımızda kendine yer buldu. Buldu bulmasına fakat toplum olarak her şeyin çivisini çıkardığımız gibi sosyal medyanın da çivisini çıkarmış durumdayız. Toplum olarak ahlak kavramını sosyal medya ile daha bir ayaklar altına aldık sanki. Fotoğraf, resim ya da görüntü manipülasyonları, itibarsızlaştırma, meşru bir kaynaktan çıkmış gibi gösterme, yalan, sahte veya aldatıcı içerik paylaşımları, uygunsuz paylaşımlar, rakamlar ile yanıltma, korkutma ve tehdit etme. Kısacası yok yok sosyal medyada.
Gençlerle 5-10 yıl önce konuştuğumda her biri farklı hedefler peşindeydiler. Şimdi gençlerle konuştuğumda tek bir hedefleri var;
FENOMEN OLMAK
Halkımız bu olayı o kadar abarttı ki “Bakkal Lütfi Abi tek seferde 1,5 lt’lik kolayı nasıl içti”, “Babamı nasıl kışkırttım”, “Hesap vermeden restauranttannasıl çıktım”, “Ailece nasıl çıldırdık” mantığıyla herkes fenomen olma peşinde. Fakat bunları yaparken toplumumuzun unuttuğu çok önemli bir şey var;
“BİZİ BİZ YAPAN AHLAKİ DEĞERLER”
Başımızın tacı olan yaşlılarımızın başında yumurta kırıp kameraya matah bir şey yapmışçasına sırıtanlar, toplumun en önemli kurumu aileyi yerin dibine sokanlar, yalan paylaşımlarla halkı kandırıp sonra paylaştığına kendisi de inananlar. Fenomenlikden daha önemli şeylerin olduğunu birileri anlatmalı bunlara. Mesela insanlık, mesela ahlak.
Bir toplumu bitirmek istiyorsanız ahlakını bitirmeniz yeterli. Ahlaktan daha önemli kavramları kendine rehber edinmişse kişi, o kişiden artık hayır beklemeye de gerek yok. Bu nedenle ahlak kavramı sosyal medyada da önem arz etmektedir.
PEKİ NELER YAPILMALI?
Sosyal medya ilkeleri ahlaki çerçeve altında belirlenip bu kurallara uymayanlar cezai müeyyidelere tabi tutulmalıdır. Gerekirse RTÜK benzeri bir kurum ile, sosyal medya denetlenebilmeli ve ahlak sınırlarını aşan ya da zorlayanlara sosyal medya kullandırılmamalıdır. Okullarda sosyal medya okur-yazarlığı adı altında dersler verilmekte. Bunların içeriklerinde de ahlaki kurallar ön plana çıkarılmalıdır. Yapılacak çalışmalar ile Türkiye’de sosyal medyanın ahlak karnesinin çıkarılması da artık bir zorunluluktur.Halkımız bu konuda bilinçlendirilirse eminim ki sosyal medyada iyi/kötü, ahlaklı/ahlaksız ayrımını daha iyi yapabilecektir. Bu sayede sosyal medyadaki ahlak dışı paylaşımlar yerini sosyal medyanın asıl işlevi olan bilgilendirmeye bırakabilecektir.
Mevlana’nın “Bütün cihanı araştırdım. Güzel ahlaktan daha üstün bir liyakat bulamadım” sözünden yola çıkarak her konuda önceliğimizin AHLAK olması temennisiyle…
Doç.Dr.Fikret YAMAN
AKÜ İİBF Öğretim Üyesi
